Op huidarts.nl staat een bijzonder goed artikel over fabels en feiten over het zonnen geschreven door Dr. M.D. Njoo Dermatoloog. Wees altijd heel voorzichtig als het om zonnen gaat!
- “Zonnebanken is veiliger dan zonnen buitenshuis”
In zonlicht zit zowel UVA als UVB stralen. Van beide UV typen is inmiddels bekend dat ze kankerverwekkend zijn voor de huid. In de meeste zonnebanken zitten UVA stralen. Deze stralen zijn dus net zo kankerverwekkend als de UVA stralen uit de zon. Het antwoord is dus nee, zonnebanken is niet veiliger dan zonnen buitenshuis.
- “Voordat ik een zonnige vakantie neem is het goed om de huid “voor te bruinen” op de zonnebank”
Het zogenaamde “voorbruinen” op de zonnebank kan je huid een bruine kleur geven. Bij mensen met een blanke huid blijkt deze bruine kleur echter nauwelijks bescherming te bieden tegen schade aan het DNA (erfelijk materiaal) door zonblootstelling. Weliswaar is het mogelijk dat je de eerste dagen onder de zon niet of minder gauw verbrandt, maar de huid loopt wel degelijk erfelijke schade op. Deze schade is dus in feite onzichtbare schade. Door stapeling van deze DNA schade wordt de kans op het krijgen van een huidkanker vergroot. Doe je dit voorbruinen op regelmatige basis voor een aantal jaren gaat je huid tevens sneller verouderen. Je krijgt op jonge leeftijd dan al te maken met verrimpeling, droge huid, pigmentvlekken, ouderdomswratjes en uitgezette adertjes. Een zonnebank zendt immers UVA stralen uit. Daarvan is inmiddels bekend dat ze kankerverwekkend zijn. Een simpel ezelsbruggetje is ook UV-A met de letter A van “aging” (huidveroudering). Kortom, voorbruinen is voor eventjes misschien mooi, maar vanwege de lange termijn schadelijke effecten raden wij het niet aan.
- “De huid moet eerst lekker rood worden voordat ik bruin kan worden”
Wanneer de huid rood wordt tijdens of na het zonnen betekent dit dat er zichtbare schade is aan het DNA van de huidcellen. Er zijn dus huidcellen kapotgegaan of doodgegaan. Wanneer dit in de loop der jaren steeds vaker gebeurt, kunnen sommige beschadigde huidcellen kwaadaardig worden met de vorming van een huidkanker als gevolg. Het feit dat je huid eerst rood wordt voordat deze bruint is een teken dat je huidtype simpelweg niet goed tegen de zon kan. Beter is de huid in te smeren met een zonnebrandfactor met een hoge beschermingsfactor (SPF 30 of hoger *), waardoor de huid niet verbrandt en toch lichtelijk kan bruinen.
- “Als ik bruin ben geworden na het zonnen hoef ik geen zonnebrandmiddel meer te gebruiken”
Onderzoek heeft aangetoond dat de zongebruinde kleur van mensen met een blanke huid gelijk staat aan maximaal SPF 5. Ondanks de bruine kleur is het dus nog steeds mogelijk dat de huid verbrandt en DNA schade oploopt. Je loopt dus nog steeds risico op het krijgen van een huidkanker en huidveroudering. Het overgrote deel van de mensen die nu rondloopt met een huidkanker heeft zelfs een zongebruinde en dus een beschadigde huid. Een bruine kleur is daarbij een ongewenste schutkleur voor de dokter. Wanneer u een huidkanker krijgt (deze is meestal rood van kleur) of een melanoom (deze is meestal bruin of zwart van kleur) valt deze voor de persoon en soms ook voor de dokter moeilijk te herkennen. De kans bestaat dus dat je de huidkanker pas in een laat stadium herkent met alle gevolgen vandien. Het advies is dus om toch een zonnebrandmiddel te gebruiken en regelmatig de schaduw te zoeken ook al bent u (diep)gebruind door de zon.
- “Als ik een zonnebrandmiddel gebruik met een hoge factor kan ik eindeloos gaan zonnebakken”
Nee, een zonnebrandmiddel is niet bedoeld om langer in de zon te mogen zitten; deze is bedoeld om, gedurende de tijd dat je in de zon bent, de huid te beschermen tegen verbranding. Een zonnebrandmiddel geeft je dus geen vrijbrief om eindeloos te zonnen. Verder is het zo dat geen enkel zonnebrandmiddel, 100% de UV stralen kan blokkeren, zelfs factor 50 niet. Dit komt omdat mensen het middel niet altijd op de juiste manier op de huid aanbrengen. Te dun, te weinig en vaak te laat. Verder wordt het zonnebrandmiddel vaak uitgezweet door de warmte en door inspanning (sporten en zwemmen). Kortom, zoek ook vaak de schaduw op, draag en hoed en breng het zonnebrandmiddel om de 2 of 3 uur weer opnieuw aan volgens de voorschriften.
- “Een zonnebrandmiddel breng ik pas aan als ik ga zonnen”
Dat is te laat. De UV stralen hebben in de paar minuten dat je op je ligbankje zit al de huidcellen weten te bereiken en mogelijk al DNA schade veroorzaakt. Het zonnebrandmiddel moet voldoende tijd hebben om in te werken. Smeer het zonnebrandmiddel 30 minuten vóórdat je de zon ingaat in en herhaal dit om de 2 uur of na inspanning (sporten, zwemmen etc..).
- “Als ik een zelfbruinend middel op mijn huid smeer hoef ik geen zonnebrandmiddel meer te gebruiken”
Zelfbruinende middelen kunnen de huid een bruine of oranje bruine tint geven maar geven geen bescherming tegen verbranding. Ze bevatten namelijk geen zonnefilters die de UV stralen kunnen tegenhouden. Wanneer je een zelfbruinend middel gebruikt is het dus nog van belang om daaroverheen een zonnebrandmiddel te gebruiken met een hoge factor.
- “Een dagcrème met factor 20 moet genoeg zijn als ik de zon in ga ”
Dagcrèmes van verschillende fabrikanten bevatten steeds vaker een beschermingsfactor. Deze factor geeft alleen aan hoe sterk uw gezichtshuid tegen UVB stralen wordt beschermd. U bent dus niet of nauwelijks beschermd tegen de schadelijke effecten van UVA stralen. Wanneer u in de felle zon terechtkomt is ons advies om over een dagcrème heen een breedspectrum zonnebrandmiddel te gebruiken, d.w.z., een middel dat beschermt tegen zowel UVA als UVB stralen. U herkent een erkende UVA bescherming aan het UVA logo.
- “Zonnebrandmiddelen zijn kankerverwekkend, ik gebruik ze liever niet”
Van geen enkele zonnefilter is tot nu toe aangetoond dat ze kankerverwekkend zijn. Wel is aangetoond dat de huid gesmeerd met een zonnebrandmiddel vele malen is beschermd tegen DNA schade en huidkanker dan de huid zonder een zonnebrandmiddel. De filter oxybenzone (benzophenone-3) is wel een tijdje ter discussie gesteld vanwege mogelijk kankerverwekkende effecten ervan, maar de meeste studies hierover zijn gedaan bij haarloze muizen en ratten. Bij de mens is het kankerverwekkend effect van oxybenzone nog niet hard bewezen. Huidarts.com raadt desondanks aan om merken met oxybenzone als filter voorlopig niet te gebruiken totdat de wetenschap de veiligheid van deze filter kan garanderen.
- “Als ik in de schaduw zit (bijv onder een parasol) hoef ik mij niet in te smeren”
Een schaduw kan helpen maar ook daarin kunnen UV stralen toch je huid bereiken. Onder een palmboom zitten beschermt dus niet voldoende. De meeste parasols blijken daarnaast niet in voldoende mate UV stralen te blokkeren. Dus nee, ook in de schaduw moet je je insmeren.
- “Tijdens een bewolkte dag kan ik mijn zonnebrandmiddel thuis laten”
Bewolking houdt UV stralen niet tegen ! Zelfs op een bewolkte dag in de zomer in eigen land of in een vakantieland kan je huid verbranden. Ook al zie je de zon niet, de UV stralen weten nog altijd je huid te bereiken. Smeer je dus gewoon goed in tijdens een bewolkte dag.
- “Tijdens ski-vakanties hoef ik mijn gezichtshuid niet in te smeren, de zonkracht is dan toch lager ”
Dit is één van de grote misverstanden over zonnen. Juist in de bergen moet je je gezicht goed insmeren. Hiervoor zijn meerdere redenen voor te geven. In de bergen is de zonkracht tot wel twee keer hoger dan in eigen land. Dit komt doordat op grote hoogte de UV-straling tot wel 30% sterker is dan op zeeniveau. Ook weerkaatst de witte sneeuw ruim 80% van de zonnestralen waardoor de straling sterker wordt. In de bergen is ook de lucht veel schoner waardoor de UV-straling minder tegengehouden wordt. Verder ben je in die periode juist veel buiten waardoor je gezichtshuid relatief veel UV straling krijgt te verwerken. Omdat de meeste mensen in de wintermaanden (februari en maart) op skivakantieoorden verblijven is de huid nog niet gehard tegen de zonnestralen. Je huid is nog relatief dun en nog weinig gepigmenteerd. Juist dan is de huid extra kwetsbaar voor verbranding en DNA schade. Tot slot: vergeet ook niet dat zonnekracht niet samenhangt met de temperatuur. De zon kan op een heldere en koele dag net zo sterk zijn als op een warme dag. Het advies is dus om ook tijdens ski-vakanties je gezichtshuid om de 2 uur in te smeren met een hoge factor (SPF 30 of hoger)
* Toelichting
SPF: sun protecting factor geeft aan in welke mate het zonnebrandmiddel beschermt. SPF 30 betekent bijvoorbeeld dat een persoon 30 X langer in de zon kan tot hij/zij verbrandt. Stel iemand verbrandt na 10 minuten in de zon. Na smeren met een SPF 30 duurt het 30 X 10 = 300 minuten voordat de huid rood wordt.
